گوشه‌گیری و انزواطلبی کودکان و نوجوان
گوشه‌گیری و انزوا از جمله معضلات دوران نوجوانی است که با درمان نشدن، مشکلات بزرگتری را در آینده برای فرد ایجاد می‌کند.
کاشانی
روان‌شناس عمومی: نوجوانی مرحله‌ای از زندگی است و دارای ویژگی‌هایی از
جمله افزایش هیجان و عواطف، ترس، محبت، خشم، تغییرات جسمی، استقلال و زود
رنجی است و اطرافیان، به ویژه والدین نقش موثری در کنترل این رفتار در
نوجوانان دارند.
گرایش به انزواطلبی در دوران نوجوانی
یکی
از مهم‌ترین ویژگی‌های دوره نوجوانی گرایش به انزواطلبی است، گرچه نوجوان
بیشتر وقت خود را در کنار همسالان و گروه دوستان می‌گذراند، اما تمایل به
گوشه گیری و غرق شدن در افکار و آرزوها در او وجود دارد.
کم رویی و
انزواطلبی از رفتارهای شایعی است که فرد را به شدت آزار می‌دهد و اگر
درمان نشود، موجب بروز مشکلات دیگری مانند نبود اعتماد به نفس، افسردگی،
اضطراب و زود رنجی می‌شود، همچنین نداشتن احساس توانمندی، پایین بودن عزت
نفس و ناتوانی در بروز احساسات، بیان افکار و نظریات باعث جدایی فرد از
فعالیت‌های گروهی می‌شود.
عوامل متعددی از جمله غم و اندوه شدید و
مداوم، فقر و تنگدستی، ضعف و نقص جسمانی، احساس حقارت شدید، عقب ماندگی
درسی، پذیرفته نشدن در خانه و مدرسه، احساس ترس و ناامنی، نابسامانی‌های
خانوادگی، جدایی والدین، بی‌پاسخ ماندن پرسش‌های کنجکاوانه، بی‌حوصلگی در
برقراری ارتباط سالم با نوجوان، نبود الگوی اجتماعی مطلوب در خانه، محرومیت
از محبت مادر، حضور نداشتن پدر در خانواده، اعتیاد والدین، اختلال در غدد
فوق کلیوی، بیماری‌های طولانی مدت نوجوان، انتقال فرد به مدرسه و مکان
جدید، تبعیض، انتقادها و بهانه گیری‌های مستمر و بی مورد برخی والدین و
معلمان در بروز گوشه‌گیری نقش مهمی دارند.
رفع معضل گوشه‌گیری با روان درمانی و مشاوره فردی و گروهی
این
روان‌شناس با بیان اینکه در خود فرو رفتن نوجوان در دوره بلوغ نیز ممکن
است به گوشه‌گیری منجر شود، تصریح کرد: بدین وسیله نوجوان می‌خواهد به
چراهای درونی و کنجکاوی‌های ذهنش پاسخ دهد، در نتیجه باید عوامل زمینه ساز
گوشه‌گیری نظیر تحقیر و احساس گناه در نوجوان از بین برود که در این زمینه،
روان درمانی و مشاوره فردی و گروهی می‌تواند در رفع گوشه‌گیری موثر باشد.
وی
اضافه کرد: ناتوانی در برقراری رابطه با دوستان و معلمان، فرار از
فعالیت‌های اجتماعی و به تعویق انداختن کارها، بی حوصلگی و احساس خستگی و
نگرانی از آینده، کمک نخواستن از دیگران هنگام نیاز، سازش با وضع موجود و
اعتراض نکردن به آن حتی در صورت احساس ناراحتی و نگرانی، ابراز وجود نکردن،
تسلیم نشدن در برابر خواسته‌های دیگران، اجتناب از رقابت، درون گرایی و در
خود فرو رفتن، زود گریستن، غیبت از مدرسه، نداشتن تمرکز حواس، اختلال در
خواب و خوراک، نادیده و نشنیده گرفتن پرسش‌های اطرافیان، مطرح نکردن
اشکالات درسی در کلاس و عقب ماندگی درسی در بین دانش آموزان گوشه گیر از
نشانه‌های گوشه گیری و منزوی بودن فرد است.
گردش‌های علمی، تشویق به
سخن گفتن در حضور والدین، دوستان و بستگان و همچنین جرأت دادن به نوجوان
بدین معنی که بتواند در برابر جمع سخن بگوید و در فعالیت‌های هنری و در
نمایشنامه‌ها مشارکت کند، از جمله کارهایی است که مهارت‌های اجتماعی نوجوان
را افزایش می دهد.
